de immersione

Historia, quae non longe a scientia philologica abest, recte exstruenda, ut opinor, multa cum labore. Haec enim asseveratio commutari possit cum aliis omnibus disciplinis academicis, forsitan censeas, o intrepide lector, sed ego aliquid valde dissimile in mente habeo hoc dicens. Omnes enim scientiae inquirendo accipiuntur, sed, ut bene teneas quoddam tempus actum, oportet te ipsum immergere in eodem. Lingua quamprimum studenda; cultura moresque deinde; philosophia notionesque ipsius postremo, ne falleas quaestiones sensu carentes interrogando. Totum illius mundum in manu sustinere tua necesse est ni partim omittatur aliquid quod mox maximi momenti fore possit.

Exemplum vobis do ne altis in tenebris mea verba maneant. Quaedam disciplina quam amore adductus peregi olim fuit Homerica poesis. Quaestiones plane adhuc respondendae exstant: quis scripsit Odysseam? quo tempore? Facile enim interrogare, arduum autem oculos apperire ut haec apparent quaestiones parvulae. Exponam: orales culturae carent auctoribus, multique opera componunt subito, uiua uoce, eodem modo ut nos loquimur cotidie. Versio Odysseae quae nobis tradita est quaedam fuit illarum: in illo tempore plane scimus multas alias fuisse. Quae vera siue bona est? Hoc minime refert. Oporteret omnes examinare sicut unam, nam omnes sunt Odyssea.

Historia ac philologia magis exstruuntur inquirendo quam respondendo. Sed, ut bene interroges, primum te ipsum immergere debuisti. Ob hanc rem multi malunt apprehendere institutiones, societates, mores, etc. cuiusdam temporis cum ipsis verbis quibus usi sunt homines eiusdem. Verba sicut ἀρετή, ὕβρις, δημιουργός, etc. aptiora mihi videntur exponendi quam transferendi in aliam linguam. Hoc scilicet, modo si velimus tempora acta inspicere sicut fuerant, minime per perspicilla nostra hodierna. Iam Leopold von Ranke nobis monuit: historia studenda est per se, non secundum nos.  

de contemnendis linguis

Persaepe quidem, atque bene scio omnes qui hoc intellegistis mecum consentietis, profani nobis ipsis interrogant qua de causa oporteret linguis mortuis studere. Nolim plura addere ad rationes de linguis classicis apprehendendis, quas spero iam vobis sat notas esse. Confiteor autem mihi faciliores esse discendi illas linguas mortuas uiuis. Qua re nescio, sed ita fit. Quamprimum autem dicendum est viam mortuorum me non sequi. Id est, linguas et Latinam et Graecam usque tempto natura discere.

Aliquid simile accidit mihi cum inceperim linguam Sanskritam colere motu proprio, quae, iam lectores moneo auidosque hanc viam persequendi, difficillima mihi videtur omnium quibus me tinxi. Usus sum methodo uiuo mihi praebito quodam cum libro. Ille libellus mihi valde similis videtur Athénaze siue LLPSI. Attamen consecutiones hoc libro utendi non tam bonae sunt, hoc subito discipulus notat, propter ipsam difficultatem iacentem hac lingua. Tamen asseverare possum illas consecutiones longe abesse ab aliis nactis cum methodo contra naturam. Etiamsi arduum, modo uiuo versari in Sanskrita lingua semper meliora proserit.

Mortuas uiuentes studendas, ut opinor. Fateor enim non tam felix euenisse dum studebam lingua Graeca hodierna. Haec scilicet nobis praebita uiua, multis cum loquentibus multis in locis. Eam puto multo faciliorem linguis mortuis, cum nobis liceat uiua uoce audire garrireque aliis cum loquentibus natalibus.

Sed, si proferre deberem primam an alteram discendo, sine dubio illam Sanskritam anteponerem. Credo multo iocosius esse lingua mortua loqui et scribere quam uiua, ubi multi natura te excellere possunt, ullo cum studio. Tandem, linguae mortuae aptiores videntur ad motu proprio studendum pedetemptim.

Credo enim hoc studium sponte ipsius fructus dulciores praebere discipulo quam classibus adire. Hoc autem e quique pendet.

de methodo iocoso

Cum puer essem, adhuc memini, mathematica scientia numquam mihi libuit prospicienti censentique in rebus humanisticis multo aptiorem me esse factum. Attamen, quia tempus omnia curat, curiositate labente metuque permotus magis magisque in iis incepi versari, modo ne ignorans evenirem. Praesertim hic nuper inventus amor in me creuit cum indagaturum me proposui esse in litteris, nam etsi materia longe abest a naturalibus scientiis, forma autem modusque operandi valde pendet ex illis. Quod si bonum an malum esset, ego hic non exponam. Sed, nisi nimis inusuale auribus fiat, plerumque malo viam scientificam indagandi quam humanisticam... si haec altera extet, cum plurimi sine methodo ullo scribant, confidentes omnia ipsis viribus manifestatura.

Paul Erdos

Multa ubicumque quaeras invenies de methodo. Hic autem aliquantum garrire mihi propositum est de methodo personale, de διάνοια, ut verbo Graeco utar.

Richard Feynman, Nobel praemio laureatus anno 1965 physicae scientiae, solebat dicere discere cupientibus: Primum te ipsum non fallas, quippe qui facillimus est fallendi. Aliquando, cum aliquid repperiendum quandam ob indagationem, perspicilla sibi homo gerit se ipso invito quibus omnia quodam colore videt. Si quaero, exempli gratia, omnes sententias Ciceronis de amore tractantes, videbo plurimas quam extant vero, nam facultas mea intelligendi perturbata fuit me nolente.

Sinceritas coram ipso. Et forsitan potius interrogare quam respondere opus sit. Paul Erdos, notissimus hungarus mathematicus, dicitur habuisse omium optimam facultatem interrogandi non modo quod oporteret, sed etiam ubi oporteret, modo oporteret, hominibusque oportunis. Hic enim praeclarus vir solebat quoddam iocum enarrare ut scientia sua iucundiora videretur. Deum appellabat supremum fascistam, quia moderator erat in ludo naturae omnia abscondens neque patefaci sinens. Cum aliquid scientificus eripiendo prosperabat, vir scientificus sibi accipiebat punctum. Ludere potius quam severa facie inspicere omnia, ut opinor.

classici hodiernique

Rem valde tenentes quasi cotidie omnes Latinitatis colentes querimur de studiis hodiernis e quibus paene expulsi sumus. Pauci de Latinitate curant, curantesque plerumque omittuntur, ni deridentur. Ceteri nimis cum complicitate conspiciunt quomodo studia nostra paulatim deponentur in tenebras, unde resurgi non licebit iterum... Ubi erimus? Quos convocabimus? Gloria litterarum peracta oblitaque, forsitan alium in locum sit mutandum. Has res manibus habeo ac nescio quid faciendum futuro. Maxume placent etiam litterae hodiernae, quas cum Latinitatem teneam alio modo examinare possum. Shakespeare exempli gratia his in diebus perlego omnia adipiscens. Res visendas adnotavi quas hic vobiscum conscribo de opere Macbeth.

Auctori nostro magnopere placent descriptiones naturales quibus facta gestaeque hominum praevideri possunt – instrumentum quo etiam classici auctores uti solebant. In Acto altero huius operis, regis Duncan mors praenuntiatur per monstra, sicut tronita vel luna horrescens. Lennox, persona operis, dicit:

The night has been unruly: where we lay,

Our chimneys were blown down: and, as they say,

Lamentings heard i' the air...

Cf. Vergilius, Georgicae, I, v. 476:

Vox quoque per lucos vulgo exaudita silentis...

New hatch'd to the woeful time: the obscure bird
Clamour'd the live-long night;

Cf. Vergilius, Georgicae, I, 470:

Importunaeque volucres
signa dabant.

some say the earth
Was feverous, and did shake.

Cf. Vergilius, Georgicae I, 475:

insolitis tremuerunt motibus Alpes.

Nihil novum asseverare auctorem nostrum Anglicum in classicis se omnino versatum. Sed notandam existimo viam qua traditio classica fluit per colloquium suum. Shakespeare scripsit ita clariter ut Vergilium nescientes etiam frui opere possent. Iam auctor catalanus praeclarus, Iosephus Pla, querebatur de Montaigne, qui etiam valde versatus Latinis in auctoribus, opera sua implebat cum sententiis Graecis Latinisque, lectorem turbans lecturamque. Credo enim melius esse clam inferre sententias Latinas ut omnes legere possint opus, non modo Latinitatis colentes.

Pauca de geographia

Cum examina iam appropinquentur curso modo incepto mos latine scribendi ad hanc paginam redditur. Pauca enim vobis exponam de disciplinis mihi peragendis hoc anno, speroque hoc ipsum me adiuvaturum magis magisque quo res luculente calleam.

Initium mihi operis res geographicae Graeciae erunt. E septentrionale loco usque ad meridionalem, Graecia dividi potest in partes Macedoniae, Graeciae continentalis, insulasque.

Murex in Laconia

Macedoniae incolantes apparent saeculo in octavo secundum fontes. Reges illorum philohelenes fuerunt plerumque. Limitem suum tendebant e Graecia septentrionale usque ad Pangeum Bulgariamque meridionalem. Et flumina et frumenti agricultura et equorum pecus insunt; Graecia vero languebat has res carens. Illius pars meridionalis notissima est, ubi et mons Olimpus et Pidna locari possunt –illic enim facta est pugna adversus Philippum V. Aegae est prisca capitalis huius regionis antea quam moveretur ad Pellam. Orientale in parte extat Thessalonica, nominata longe filiae Philippi II e nomine. Sunt iudaei sephardites Viaque Egnatia. Comercium notissimum habebat quod et Ottomani probaverunt. Una cum Thracia habebat et aurum et argentum; alii minerales inveniri possunt in Attica (pentelicus), in Paro (paros), in Euboea (viride marmor), in Delo (granitum). Laconiae maribus extat purpura in muricibus. Spongia plerumque insunt Hellesponto, sicut sal multorum generum.

Peninsula autem Calcidica nota nobis est civitates ob suas, quae Calcis atque Eretria sunt. Nomina eorum praebita ob conditores suos, qui hanc regionem intraverunt aurum argentumque quaerentes. Olynthus etiam maximi momenti fuit ob pacis tractatum cum Athena adversus Philippum; illic locata est Koinon Calcidicum. Olynthus persuasa fuit a Demosthenes oratore ut cum Athena sociaretur. In peninsula Calcidica extat mons Atos, nobis traditus per mythos bellaque adversum Persas.

Thracia enim, frigida regio, secum habet Boream deum. Thucydides uxorem duxit Thraciam adeptusque est terras in regione argentaria. Prope inest insula Thassos ubi Arquilocus poeta pugnavit stipendio aductus.Etiam in Thracia constat Abdera, ubi Democritus Protagorasque habitaverunt. Angustum Hellesponticum inter Europam Asiamque, locum Troiae, multa bella induxit. Mare enim Thracium appellatur Propontidum, quia est ante Pontum Euxinum.

In Graecia continentale primum inest Thessalia. Plana fluminibusque plena, idonea terra videbatur antiquis ad pecora equosque habendos, separataque ob montes circumdantes. Inest flumen Peneum, pater Daphnae, multis cum afluentibus minoribusque fluminibus. Larissa forsitan notissima sit urbs illius; ea transita geographia mutatur. Sunt enim Cynoscpehalae, Ossa Pelionque montes; Olimpus in septentrionale parte Pelionque in meridionale limitem praebentes. Etiam insunt Pharsalia, ubi notissima pugna inter Caesarem Pompeiumque, Phtiaque, Achilleis patria. Paucae urbes inveniri possunt.

Epirus significat “continens”, dividiturque secundum ἔθνη tria. Insunt flumina Aequerontis Cocitusque, quae etiam in inferno invenimus. Dodona, ubi sanctuarium, urbs notssima illius regionis est.

Plura enim addam mox his de rebus.

de arte nil faciendi

Aestas vero nos affert quotannis quasdam animi corporisque voluptates quibus res maximi momenti perficere arduum graveque videatur ilicet, tantumque cordi sit quiescere, circa tueri, sole alto meridiari. Sunt enim qui, mente obstinata ac pauca intelligentia, censent Hispanicos, quorum ego ipse, natura ad has res tendere et hibernalibus diebus, quam sententiam ego valde improbo rem tenens. Memini nuperrime legisse colloquium cum cientifica catalana in MIT versata quae asseverabat difficile fuisse persuadere conlegas americanos suos ne hispanici semper otiosi, meridiantes bibentesque essent. Etiam repello sententiam vel visionem communem qua catalani probissimi et laboriosissimi hispanicorum sint. Sed, ut omnia loco suo imponam, tempus inest omnibus quae necesse sunt, etiam quiescere. De meridiando Celsi pauca referam:

longis diebus meridiari potius ante cibum; si minus, post eum.

Dormire ac edere magnam partem morum salutabilium puto, quos autem medicina occidentalis, nescio qua de causa, minime curat. Diaeta enim aegris minime datur persaepe; arabici autem, quandocumque aegrotantes, semper ferias diaetamque sibi imponunt. Bene etenim edendo multa curantur sponte, plerumque tropicales morbi.

Sane edere, cotidie meridiari, alios otiosos non putare. Sunt quidem alii mores quorum exercitatione valde reponitur et animus et corpus. Arabica lingua extat verbum kaif quo designare possunt artem quiescendi nihilumque faciendi. Credo enim nimis pectore nos servare Horatium:

carpe diem, quam minimum credula postero.

Quid si diem non carpimus? Bona accipere etiam licet nihil faciendo. Tempus non fugit, mors contemnenda, peractum mutare non licet, futura iam advenient. Kaif enim constat infundibulum e fumando, caffeum saccharatum e sorbendo, nihil in mente ex habendo. Forsitan hac via dum reddidimus plura maximi momenti iterum efficiamus.

sententiae de latinitate graecitateque in noctibus arabicis

Persaepe illi qui in classicis litteris versantur non solum ignorantes, tamen etiam improbantes mihi videntur omnia quae ad classicos ipsos non attineant. Si ad hanc rem addidimus quod multi qui litteras semiticas callent origines illarum aliasque gentes non curant, facillime invenimus quoddam foramen studendo relationes has inter gentes; immo ego appellare malo puteum, non foramen, nam vir audens, usu patientiae multaque conferendo, plurima maximi momenti invenire potest. Utinam ego etiam arabicam linguam callerem luculente, ne tanta meos ante oculos clam latentiaque transirent!

Omnia enim, ut ita incipiam lectores monens, e traditione quadam advenientia quocumque vis, omnino mutantur, partim amittuntur, in rem aptiorem tandem transformantur, quo facilius digestu fiat accipientibus. Graeci solebant litteras suas implere elementis dramaticis: et mythi et opera litteraria sic agebantur, eodem modo magnis tragoediis, ut ita dicam, in quibus usque in promptu erat hic mos agendi, haec vis verborum. Quidquid Graecus dicere vult, altis cum verbis dicit; iam forsitan vobis constet sententia notissima, quod latine dicitur altius esse videtur. Sic similiter cum Graecis res accidit.

Orientalibus vero maxime cordi sunt verba iocosa, explicita, rimae ac lepores. Sic nota est historia illius Ricardi Francis Burton, consulis britannici qui excellentissime versabatur in linguis orientalibus: cum miserrimus puer illi peteret baqshish (pecunia), ille responsit mafish (non habeo). Puer decessit e via miserior, sed laetus leporis causa.

Hoc enim accepto, in promptu esse credo auctores magis placituros arabicis gentibus fore comediographos aliosque auctores iocosos -etiamsi hi altis verbis uterentur. Exempli gratia, comoediae duae plautianae, quas adaptationes putamus fuisse Menandri, iam loquuntur de amore attingendo per dolos, quibus duae sorores valde similes commutari possunt. Hoc extat in Arabicis Noctibus cum historia de Qamar az-Zaman.

Immo etiam inveniri possunt Arabicis in Noctibus tragoediae, quae nobis recordentur fatis semper esse subiectos. Sic enim Ovidius ipse exponit pauca de amore inter duos iuvenes a leone frustrato, quem comedisse putat iuvenis amatam suam. Etiam hoc leitmotiv extat in fabula de amantibus ex Udrita. Attamen, nisi fallor, credo in Arabicis Noctibus fabulam feliciter concludere.

Sunt etiam aliae concordantiae mea sententia visendae. Exempli gratia, mos inferendi carmina in narrationem, quo iam Plato usus est. Si arabici solent inferre carmina ex Alcorano, libro iis sacro, religio tamen Graeca, cum libro careat, praecipue versat in Homerum Hesiodumque, quasi sacros.

Etiam visendum exisitimo morem fabulas sub fabulas enarrandi. Hic enim mos mihi valde videtur similis illi Homerico Hesiodicoque, quem notissimi studiosi Graecitatis iam notaverunt (E. Havelock): hic mos litteras componendi pendet ex visione orale mundi, pertinetque ad gentes scriptura carentes. Vocari potest visio associativa, quae monstrat has fabulas in initio enarrari viva voce.

Spero tandem plura addere posse ad has quaestiones.